ရာဇဝင်ထဲက အရည်အချင်းနှင့်ပြည့်စုံသော မိဖုရားဖွားစော အကြောင်း

အရည်အချင်းနှင့် ပြည့်စုံသော မိဖုရားစော သို့မဟုတ် ဖွားစော မိဖုရားကား ပုဂံပြည်၌ ၆၁၂ ခုတွင် နန်းတက်သော ဥဇနာမင်းကြီး၏ မိဖုရားကြီး ဖြစ်သည်။ နောက် ၆၁၇ ခုတွင် နန်းတက်သော သားတော် နရသီဟပတေ့မင်းက ဆက်လက်၍ မိဖုရား မြှောက်သည်။

ဤ မိဖုရားစော၏ အကြောင်းကား ဤသိုတည်း။ ဆိတ်ထိန်းကမ်းဖြူ တောင်သူကြီး၏ သမီး မစောဖြစ်၏။ မတ်တတ် သွားတတ်စ အရွယ်က အဖ ယာထွန်ရာသို့ ယူသွား၍ သစ်ပင်အောက်၌ သိပ်ထားရာ အိပ်ပျော်နေလေ၏။ ထိုအခါ မြွေငန်းကြီးတစ်ကောင်သည် သူငယ်မကို မထိစေဘဲ ခွေပတ်၍ ဦးခေါင်းကို ပါးပျဉ်းဖြင့် မိုးလျက် နေလေ၏။ အဖ မြင်၍ အလျင်အမြန် ပြေးလာသော် မြွေကြီးသည် ခွာထွက်သွားလေ၏။

ထိုအကြောင်းကို ပညာရှိတို့ ကြားသော် ထိုသူငယ်မသည် အထင်အရှား ကောင်းစားလိမ့်မည်ဟုပြောကြလေ
၏။ သူငယ်မ၏ မိဘများလည်း အတန်အတန် ကြွယ်ဝကြသူတို့ဖြစ်၍ ထိုသူငယ်မကို ဝတ်စားတန်ဆာကောင်းစွာ ဆင်ယင်ကာ အထိန်းသည်တို့နှင့် ထားပေ၏။

၁၂ နှစ်ရွယ်သို့ရောက်သောအခါ ထိုသူငယ်မ စိုက်သော မြတ်လေးပင်ရုံတစ်ရုံတွင် ပုန်းညက် ၊ စံကား ၊ ချရား သုံးမျိုး ပွင့်လေသည်။ ပညာရှိတို့ကလည်း ဤသူငယ်မဧကန် မြင့်မြတ်သောသူ ဖြစ်လာလိမ့်မည်ဟု ဟောပြောကြပြန်၏။

ဥဇနာမင်းသည် နတ်တော်လ၌ မဟာဂီရိ နတ်မောင်နှမကို ပူဇော်ရန် ပုပ္ပါးတောင်သို့ တက်လာရာ ဆိတ်ထိန်းကမ်းဖြူရွာ၌ ပန်းတစ်ပင်မှ သုံးမျိုးပွင့်ကြောင်း ကြားရ၍ ရှုစားရန် ဝင်ရောက်လာလေ၏။ ထိုအခါ ပန်းသီတံနှင့် ပန်းစိုက်နေသော ထိုမိန်းမငယ်ကို မြင်လျှင် အဆင်းအင်္ဂါနှင့် ပြည့်စုံသူ ဖြစ်သည်နှင့် ကောက်ယူတော်မူလေ၏။

ထိုသူငယ်မမှာ အပါးတော်ဝယ် အမြဲခစားရ၏။ တစ်ခါ၌ မင်းကြီး၏ ကျောကုန်းတော်ဝယ် ယားသည်ကို မည်သည့်နေရာတွင်ဟု မဆိုဘဲ အယားဖျောက်ဘိဟုသာ မိန့်တော်မူ၏။ သူငယ်မလည်း နေရာမလွဲ ချက်ချင်းဖျောက်ပေ၏။ ဤသို့ ဖျောက်ဖန်များသော် ” ဟယ် မောင်းမငယ် ယားသည့်နေရာကို မည်သည့်နေရာဟု မဆိုဘဲနှင့် အသို့သိသနည်း ” ဟု မေးတော်မူ၏။

” အရှင်မင်းကြီး မြတ်သောသူတို့၏ ကိုယ်တော်သည် အလွန်နူးညံ့၏။ ယားသောနေရာတွင် အရေးအကြောင်း ထင်နေတတ်၍ သိပါသည် ” ဟု လျှောက်၏။ ထိုအခါ မင်းကြီးသည် ဤသူငယ်မကား ဉာဏ်ပညာနှင့် ပြည့်စုံသူ ဖြစ်ပေသည်ဟု
မောင်းမလည်းမက မိဖုရားသို့လည်း မကျ ချီးမြှောက်ထား၍ သွားတော်မူရာ အမြဲခစားလိုက်ပါရ၏။

ဥဇနာမင်းကြီး နတ်ရွာစံ၍ သားတော် နရသီဟပတေ့ မင်းဖြစ်သောအခါ ထိုမိန်းမကို မိဖုရားမြှောက်၍ မိဖုရားစော ဟု ထင်ရှား လာလေ၏။ ဤနရသီဟပတေ့ကား အငြူအစူ အမျက်စောင်းမာန်ပြင်း၍ ကြမ်းတမ်း၏။ ဤမင်းကို မိဖုရားစောသာလျှင် ဖျောင်းဖျသွန်သင် စောင့်ရှောက်ရပုံတို့ကို ပြပေအံ့။ အမတ်ကြီး ရာဇသင်္ကြ ံကို ပြန်ခေါ်ရန် လျှောက်တင်ပုံ နရသီဟပတေ့မင်းတွင် ပညာရှိ အမတ်ကြီး ရာဇသင်္ကြ ံ ဟူ၍ ရှိ၏။

ထိုအမတ်ကြီးသည် ဤနရသီဟပတေ့ကို ထီးနန်းရရန် ကူညီစောင်မ၍ ပေးဖူး၏။ ဤကျေးဇူးကို မဆပ် ၊ မချီးမမြှောက် နေလေသဖြင့် အမတ်ကြီးက စိတ်နာ၍ မင်းကြီး၏ အမျိုးကို ထိခိုက်၍ ‘ ပန်းပွတ်သည်မြေး ‘ ဟု ခေါ်ဆိုလေ၏။ (မင်းကြီး၏ မယ်တော်မှာ မင်းမျိုးမဟုတ် ၊ မြစ်သာရွာ ပန်းပွတ်သည်၏ သမီး ဖြစ်လေသည်) ဤသို့ အမျိုးကို ထိခိုက်၍ ဆိုသည်ကို မင်းကြီးအမျက်ထွက်၍ ရာဇသင်္ကြ ံကို ရာထူးစည်းစိမ်မှ နုတ်ပြီးလျှင် အောက်အရပ် ဒလသို့ ပို့လိုက်လေ၏။

မင်းကြီးမှာလည်း တိုင်ပင်စရာ ပညာရှိ မရှိတော့သဖြင့် မှိုင်၍သာ နေရလေ၏။ ထိုအခါမှ မိဖုရားစောက ” အရှင်မင်းကြီး မှိုင်နေ၍ အကျိုးရှိမည် မဟုတ်ပါ။ ရှိသော အမတ် ၊ စစ်သူကြီး စသည်တို့နှင့် တိုင်ပင်စီမံတော် မူပါ။ သို့မဟုတ်လျှင်လည်း ပညာရှိ ရာဇသင်္ကြ ံ အမတ်ကြီးကို ပြန်ခေါ်၍ တိုင်ပင်စီမံတော်မူပါ။

နေ့ရက်ကြာလျှင် သူပုန်သူကန်တို့ ပိုမိုအားကြီးလာပါလိမ့်မည် ” ဟု လျှောက်လေ၏။ ဤအခါတွင်မှ မင်းကြီးသတိရ၍ အမတ်ကြီး ရာဇသင်္ကြ ံကို ပြန်၍ခေါ်ယူ သောင်းကျန်းရာတို့သို့ စေလွှတ်စီမံ ခန့်ခွဲစေသဖြင့် အရေးခပ်သိမ်း ပြီးငြိမ်းလေတော့သတည်း။ သရေပစ္စပတေ့အတွက် လျှောက်တင်ပုံသောင်းကျန်းရာ တစ်နေရာသို့ သရေပစ္စပတေ့ အမတ်ကို ကြီးမှူး၍ လွှတ်လိုက်၏။

အစီအမံ ညံ့သဖြင့် ညအခါ၌ စစ်လန့်၍ တပ်ပျက်လေသည်ကို မင်းကြီးကြားသော် ရန်သူနှင့်မတိုက်မီ တပ်ပျက်ရသလောဟု အမျက်ထွက်၍ သရေပစ္စပတေ့ကို သတ်မည်ရှိရာ အမတ်ကြီး ရာဇသင်္ကြ ံက ကယ်မ လျှောက်ပေးသောကြောင့် အသက်ချမ်းသာရလေ၏။

တစ်ခါ မင်းကြီးက အတွင်းသင်းမှူး ရာထူးကို အဘယ်သူအား ပေးသင့်သည်ကို မိဖုရားစောအား တိုင်ပင်၏။ မိဖုရားစောက ” အရှင်မင်းကြီး သရေပစ္စပတေ့သည် ကျွန်တော်ရင်း ဖြစ်၍ အမြဲယုံကြည် စိတ်ချရသူဖြစ်ပါသည်။ သေကောင်းလေပြီးမှ အသက်ကို ချမ်းသာပေးသော ကျေးဇူးတော်လည်း ကြီးလှပါသည်။

သို့ကြောင့် သရေပစ္စပတေ့ကို ခန့်ထားသင့်ပါသည် ” ဟု လျှောက်၏။ မင်းကြီးလည်း မိဖုရား၏ စကားကိုယူ၍ ထိုအတိုင်းပင် ခန့်ထားလိုက်လေသတည်း။ မောင်းမငယ် တစ်ယောက်အတွက် လျှောက်တင်ပုံ နရသီဟပတေ့ မင်းကြီးကား အနာရောဂါ ကင်း၏။ ချေသည် သမ်းသည်မျှ မရှိစဖူး ဖြစ်၍ ရှေ့တော်ဝယ် မချေ မသမ်းကြရ။

ချေသော် သမ်းသော် မျက်တော်မူ၏။ အခါတစ်ပါး၌ မောင်းမငယ် တစ်ယောက်သည် ရှေ့တော်တွင်ချေချင်သောကြောင့် မအောင့်နိုင်ပဲ မင်းကြီး မကြားစေရန် အိုးကြီးတစ်ခုတွင် မျက်နှာအပ်၍ ချေမိ၏။ အပြင်တွင် ချေသည်ထက် အသံပြင်းသွားလေ၏။ မင်းကြီး ကြားသိပြီး မေးမြန်းကာ အမျက်ထွက်မည်ရှိရာ မိဖုရားစောက ” အရှင်မင်းကြီး ချေခြင်း သမ်းခြင်းကား ၉၆ ပါး အနာမျိုးပင် ဖြစ်ပါသည်။

မင်းကြီးမှာသာ အနာကင်း၍ ချေခြင်း ၊ သမ်းခြင်း မရှိပါ။ လူအပေါင်းတို့ကား ချေခြင်း ၊ သမ်းခြင်း နှင့် မကင်းပါ။ မချုပ်တည်း နိုင်သောကြောင့်သာ ချေခြင်း ဖြစ်ပါသည် ” ဟု လျှောက်လေ၏။ ဤသို့ဖြစ်လျှင် ငါမသိ၍ ရှေးက အမျက်ထွက်မိခဲ့၏ဟု နောင်တရတော် မူလေ၏။

ခါးရမ်းသီး နရသီဟပတေ့မင်းကြီးသည် စက်တော်ခေါ်ရာမှ နိုးလျှင် ကိုင်မိသမျှနှင့် မောင်းမတို့ကို ပစ်ခတ်ရမှ စိတ်ပြေတတ်၏။ သို့ကြောင့်လည်း မိဖုရားစောသည် မင်းကြီး စက်တော်ခေါ်လျှင် အနီးအနား၌ လက်နက် စသော မာကျောသော အရာတို့ကို သိမ်းယူထား၍ လုံပနီသီး စသည်တို့ကို ထားလေ၏။

တစ်ခါ၌ စက်ရာက နိုးလျှင် အပါးဝယ် အသင့်ရှိသော လုံပနီသီးနှင့် မောင်းမငယ် တစ်ယောက်ကို ပစ်ခတ်လိုက်ရာ ခါးရောင်ရမ်း သွားလေ၏။ ထိုအခါမှ စ၍ လုံပနီသီးကို ‘ ခါးရမ်းသီး ‘ ၊ ‘ ခရမ်းသီး ‘ ဟု ခေါ်ဝေါ်ကြသည် ဟူ၏။
လောကဓံတရားကို လျှောက်တင်ပုံ သက္ကရာဇ် ၆၄၆ ခုတွင် တရုတ်များ ပုဂံကို ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်ကြရာ နရသီဟပတေ့ မခံနိုင်၍ အောက်ပြည် ပုသိမ်သို့ ပြေးရလေ၏။

ဤသို့ တရုတ်ရန်မှ ပြေးရသည်ကိုစွဲ၍ ‘ တရုတ်ပြေးမင်း ‘ ဟုလည်း ခေါ်ဝေါ်ကြလေသည်။ ဤမင်းသည် အလွန် အစားကြူး၏။ တစ်ခါတစ်ခါ ပွဲတော်တည်လျှင် ဟင်းခွက်သုံးရာပြည့်မှ တည်သော ဟူ၏။ ယခု ပြေးလွှားရစဉ်၌ ဟင်းခွက် တစ်ရာ့ငါးဆယ်သာ ရနိုင်သဖြင့် ထိုရသမျှနှင့် ဆက်သည်ကို ငါ ဆင်းရဲလှ၏ဟု ငိုသော ဟူ၏။

ဤအခါမှ မိဖုရားစောက ” အရှင်မင်းကြီး လောက၌ ဆင်းရဲခြင်း ချမ်းသားခြင်းကား မကင်းပါ။ စကြာဝတေး မန္ဓာတ်မင်း တို့ပင်လည်း ဆင်းရဲ ချမ်းသာနှင့် မကင်းနိုင်ပါ။ တရားဖြင့် ဖြေတော်မူပါ ” ဟု အကျိုးအကြောင်းပြသလျှောက်ထားမှ မင်းကြီး စိတ်သက်သာရာ ရလေသတည်း။

အထက်သို့ ဆန်တက်ရေးအတွက် လျှောက်တင်ပုံ မင်းကြီးသည် အထက် ပုဂံပြည်သို့ပြန်၍ ဆန်တက်သင့် မတက်သင့် မိဖုရားစောအား တိုင်ပင်၏။ မိဖုရားစောက ” အရှင်မင်းကြီး ပြည်ထဲရေးကို ထောက်သော် ဆန်တက်ရန် မသင့်သေးပါ။ အရှင်မင်းကြီးသည် အကွပ်အညှပ် ပြင်းသောကြောင့် ပြည်သူပြည်သားတို့ အရှင်မင်းကြီးထံ ပြန်၍ မဝင်ကြသေးပါ။

ပြည်သူမှူးမတ် အခြွေအရံ အင်အားမရှိဘဲ နေပြည်တော်သို့ ဝင်၍နေချေက ရန်သူအားကို ခံနိုင်မည် မဟုတ်ပါ။ အရှင် မင်းကြီးသည် ရှေးက အကျွန်ုပ် လျောက်ထားသည်ကို မနာယူခဲ့ပါ။ ‘ ပြည့်ဝမ်းကို မဖောက်ရာ ၊ ပြည့်ဦးကင်းကို မနှိမ်ရာ ၊ ပြည့်တံခွန်ကို မလှဲရာ။ ပြည့်မျက်စိကို မထုတ်ရာ ၊ ပြည့်စွယ်ကို မချိုးရာ ၊ ပြည့်မျက်နှာကို မဖျက်ရာ ၊ ပြည့်ခြေပြည့်လက်ကို မဖြတ်ရာ ‘ ဟု အကျွန်ုပ် လျှောက်ခဲ့ပါသည်။ အရှင်မင်းကြီး မနာယူ၍ ယခုကဲ့သို့ ဒုက္ခတွေ့ရပါသည် ” ဟု လျှောက်၏။

မင်းကြီးက ထိုအကြောင်းကို မေးမြန်း၍ လျှောက်သည်ကား ” ပြည့်ကြီးဝမ်းနှင့်တူသော သူဌေးသူကြွယ်တို့ကို အပြစ်မရှိဘဲ အပြစ်ရှာ၍ ပစ္စည်းဥစ္စာကို ယူခြင်း ၊ ၎င်းတို့ သေသောအခါ အမွေခံ သားသမီးရှိလျက် မင်းက သိမ်းယူခြင်းတို့သည် ပြည့်ဝမ်းကို ဖောက်သည်မည်၏။ ” ” ပြည့်ဦးကင်းနှင့် တူသော မှူးမတ်ကြီးတို့ကို မထောက်မချင့် သတ်ဖြတ်ခြင်းသည် ပြည့်ဦးကင်းကို နှိမ်သည် မည်၏။

” ” ပြည့်တံခွန်နှင့်တူသော ရသေ့ ရဟန်း သူတော်ကောင်း ပညာရှိတို့ကို မထောက်မချင့် မျက်တော်မူခြင်းသည် ပြည့်တံခွန်ကို လှဲသည် မည်၏။ ” ” ပြည့်မျက်စိနှင့်တူသော ပိဋကတ် ဗေဒင်တတ် ပညာရှိတို့ကို မထောက်မချင့် မျက်ခြင်းသည် ပြည့်မျက်စိကို ထုတ်သည် မည်၏။ ” ” ပြည်၏ အစွယ်နှင့်တူသော မင်းညီမင်းသားတို့ကို မထောက်မချင့် မျက်ခြင်းသည် ပြည့်စွယ်ကို ချိုးသည် မည်၏။

” ” ပြည့်မျက်နှာနှင့်တူသော သားပျို ၊ သမီးပျို ၊ သူ့မယားတို့ကို အနိုင်အထက် ယူခြင်းသည် ပြည့်မျက်နှာကို ဖျက်သည် မည်၏။ ” ” ပြည့်ခြေ ၊ ပြည့်လက်နှင့်တူသော သူရဲသူခက် စစ်သည်တို့ကို မထောက်မချင့် မျက်ခြင်းသည် ပြည့်ခြေ ၊ ပြည့်လက်တို့ကို ဖြတ်သည် မည်၏ ” ဟူ၍ လျှောက်ပေ၏။ မင်းကြီးလည်း ရှင်မိဖုရား ရှေးက ဤကဲ့သို့ စုံလင်သေချာစွာ ငါ့ကို လျှောက်တင်ပါလျှင် ဤသို့ဖြစ်ရမည် မဟုတ်ဟု နောင်တ ရတော်မူ၏။

တစ်ဖန် မိဖုရားစောက ” အရှင်မင်းကြီး သားတော် ၊ ပြည်စား သီဟသူအား စားသုံးရန် ဝက်ပေါင် ပေးနေကျကို ဝက်လက် ရအောင် သီဟသူ၏ မယ်တော်က တိတ်တဆိတ် ကြံပေးဖူးသဖြင့် အရှင်မင်းကြီးက သီဟသူကို ‘ ဝက်လက်ခိုးမသား ‘ ဟု မကြာမကြာ ခေါ်သည်ကို သီဟသူ စိတ်နာနေပါသည်။ ယခု ဆန်တက်လျှင် ထိုပြည်စား သီဟသူက အရှင်မင်းကြီးကို ရန်ပြုပါလိမ့်မည် ” ဟု လျှောက်လေ၏။

” ရှင်မိဖုရား သင့်အစ်ကို (ပုသိမ်စား ဥဇနာ) က သတ်မည် ယူသွားရာ၌ ငါ ကယ်၍ အသက်လွတ်လေသည်။ အဘယ်မှာ ငါ့ကို ရန်ပြုအံ့နည်း ” ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ထိုနောက် မိဖုရားစော၏ စကားကို နားမထောင်ဘဲ ဆန်တက်လေရာ ပြည်မြို့သို့ ရောက်လာ၏။ ထိုအခါ သားတော် ပြည်စား သီဟသူသည် မိဖုရားစော မြင်သည့်အတိုင်း ခမည်းတော်အား အဆိပ်ခတ်သော စားတော်ကို ဆက်လေ၏။

မစားနေသော် ဓား ၊ လှံ ၊ လက်နက်ဖြင့် သတ်မည်ပြုမှ မိဖုရားစောက ဤသို့ လျှောက်၏။ ” အရှင်မင်းကြီး ဓား ၊ လှံ ၊ လက်နက်ဖြင့် သွေးရဲသံရဲ ပြတ်သတ်၍သေရသည်ထက် အဆိပ်ကို စား၍ သေရသည်က မြတ်သေး၏ ” ဟု လျှောက်၏။ မင်းကြီးလည်း မိဖုရားစော၏ စကားကိုယူ၍ ” ငါသည် နိဗ္ဗာန်သို့ မရောက်မီအကြား ဖြစ်လေရာဘဝ၌ သားယောက်ျား မရသည် ဖြစ်စေသော် ” ဟု လက်စွပ်တော်ကို ရေစက်ချ၍ မိဖုရားစောအား အပ်ပြီးလျှင် စားတော်မူသောခဏ၌ အနိစ္စရောက်ရရှာလေ၏။

ရှမ်းညီနောင် သုံးဦးအား နန်းတင်ပေးပုံနရသီဟပတေ့မင်းကြီး နတ်ရွာစံပြီးနောက် သားတော် ဒလစား ကျော်စွာသည် ၆၄၈ ခုတွင် နန်းတက်၏။ ခမည်းတော် လက်ထက်က ကျွေးမွေးသူကောင်းပြုထားသူ အသင်္ခယာ ၊ ရာဇသင်္ကြ ံ ၊ သီဟသူ ရှမ်းညီနောင် သုံးယောက်အား မြို့စားပေး၍ ဆက်လက် ကြည့်ရှုထားတော်မူ၏။

ကျော်စွာ မင်းကား မိဖုရားစောကို အတိုင်အပင် မရှိ မချီးမမြှောက် နေဘိ၏။ ဤကို မိဖုရားစော စိတ်နာသည်နှင့် ထိုရှမ်းညီနောင် သုံးဦးနှင့် တိုင်ပင်ညီညွတ်ပြီးလျှင် မြင်းစိုင်းအရပ်၌ ဘုရား ၊ ဂူ ၊ ကျောင်း ကြီးကျယ်စွာ ဆောက်စေ၏။ ပြီးလျှင် မင်းကြီးအား သာဓုခေါ် ကြွတော်မူပါဟု ဖြားယောင်းခေါ်ယူ မြင်းစိုင်းသို့ ရောက်သောအခါ မင်းကြီးကို ဖမ်း၍ အတင်းခေါင်းရိတ် ၊ သင်္ကန်းဝတ်စေပြီးသော် ထိုကျောင်း၌ အစောင့်အရှောက်နှင့် ထားလေ၏။

ညီနောင်သုံးပါးတို့သည်လည်း မိမိတို့ စားရသော မြို့တို့တွင် အသီးသီး မင်းပြိုင်ပြုကြလေ၏။ ပုဂံတွင်ကား ကျော်စွာမင်း၏ သား စောနစ်ကို နန်းစောင့်မင်း မျှလောက်သာ ထားလေသတည်း။ ပင်းယတွင် နန်းဖွင့်မင်္ဂလာ စီမံပေးပုံ ရှမ်းညီနောင် သုံးဦးအနက် နောင်တော်နှစ်ဦး နတ်ရွာစံသဖြင့် ညီအနယ်ဆုံး သီဟသူသည် ပင်းယမြို့ကို ၆၇၄ ခုတွင် မင်းပြု၏။

မြို့နန်းတည်ပြီးလျှင် နန်းဖွင့် နန်းသိမ်း စသော အစီအရင်ကို နားမလည်ကြသည်နှင့် ပုဂံမိဖုရား ဖွားစောအား ပင့်ချီကြရလေ၏။ ဖွားစောက ” သင်တို့ ကောင်းစားသည်မှာ ကြာပြီ။ ယခုမှ ငါ့ကို သတိရသည် ” ဆို၍ မလိုက်ဘဲနေ၏။ နောက်အကြိမ်ကြိမ် တောင်းပန်လေမှ လိုက်လာခဲ့ပြီးလျှင် နန်းဖွင့်မင်္ဂလာ စသော မင်္ဂလာအခမ်းအနား အမျိုးမျိုး တို့ကို စီမံပေးရလေ၏။

ထိုအခမ်းအနားတို့မှာ ပုဂံမှာကဲ့သို့ပင် အလွန်ကြီးကျယ် စည်ကားလေသည်။ ဖွားစောက ” အသင်တို့ ဘုန်းကြီးပေစွ ” ဆို၍ အနော်ရထာ လက်ထက်ကပင်ရှိသော ရွှေသောက်ရေတင် နှင့် ရွှေခါးကြိုးကို ပေး၏။ သီဟသူကလည်း ကြီးစွာချီးမြှောက်ပေ၏။ ပထမ၌ ဆိတ်ထိန်းကမ်းဖြူရွာ တောင်သူကြီး သမီးငယ် မယ်စော ၊ ဒုတိယ ဥဇနာမင်းကြီးထံ၌ မောင်းမငယ် မိဖုရားမစော ၊ တတိယ နရသီဟပတေ့ လက်ထက်၌ မိဖုရားကြီး မိဖုရားစော ၊ စတုတ္ထ စောနစ်တို့ လက်ထက်၌ ဖွားစောဟု တွင်သည်။

(စောနစ်မှာ ကျော်စွာ၏ သား နရသီဟပတေ့၏ မြေး ဖြစ်သဖြင့် နရသီဟပတေ့နှင့်စပ်၍ အဖွားပင် တော်သည်။ သို့ကြောင့် ဖွားစော တွင်လေသည်။) ဤသို့ ပုဂံမင်း သုံးဆက် လေးဆက် အမြတ်တင်ခံ၍ အစီအရင်ကို ပေးနိုင်သော အဆင်းအင်္ဂါ အရည်အချင်းနှင့် ပြည့်စုံသော အထောင်မက အရောင်အဆင်းလှသော မိန်းမတို့ထက် အစိုးရသော မိဖုရားဖွားစော အကြောင်းကား ပြီး၏။

(မူကွဲမိဖုရားဖွားစော)

ကျောက်စာနှင့် တရုတ်ရာဇဝင်ထွက် မိဖုရားဖွားစော ပုဂံမင်းဆက်နောက်ပိုင်းတွင် စောဘွဲ့ခံ မိဖုရားအများ ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်ကို နှောင်းခေတ် ရာဇဝင်ဆရာတို့ ထွေးရှက် မှတ်မှားခဲ့ကြ၏။ ဤစာမူ၌ မိဖုရားဖွားစောကိုယ်တိုင် ရေးထိုးခဲ့သော ကျောက်စာပါ တိကျမှန်ကန်သော အချက်အလက်များကို တင်ပြထားသဖြင့် ရာဇဝင်သုတေသီများအဘို့ အသုံးဝင်မည့် သုတေသနတရပ် ဖြစ်ပေသည်။

ပုဂံကျောက်စာတို့တွင် စဝ်ဟု ပါရှိလျက် ယခုအခါတွင် စောဟု ရေးကြသော စကားလုံးသည် နနချောင် ရှမ်းတို့၏ ဘွဲ့အမည်တစ်ခုဖြစ်၍ ယင်းကို ပုဂံကျောက်စာပါ မင်းမိဖုရားအမည်များတွင် မကြာခဏ တွေ့ရသည်။ ပုဂံဆက် နောက်ပိုင်းတွင် စောဘွဲ့ခံ မိဖုရားအများ ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်ကို နှောင်းခေတ် ရာဇဝင်ဆရာတို့သည် ထွေးရှက် မှတ်မှားကြသည်။

တရုတ်ပြေးမင်း (တရုတ်ပိယ်မင်၊ မြန်မာ ၆၁၇-၆၄၉)၏ ကျော်စောထင်ရှားသော မိဖုရားကြီး ဖွားစောသည်ကား သက္ကရာဇ် ၆၅၂ ခုနှစ်၊ ၆၅၃ ခုနှစ်တို့တွင် ပုဂံပြည် မင်းနံသူအရပ်၌ စောလှဝန်းဘုရားကျောက်စာတို့ကို ရေးထိုးခဲ့သည့် သခင်ရာဇသူ ဖွားစော(သိင်ရစဖူဖွာစဝ်) ဖြစ်သည်။

ယင်း ကျောက်စာတို့ကို မြန်မာတိုင်းရင်း ကျောက်စာများ၊ တတိယထုပ်၊ ဓာတ်ပုံ ၂၇၂-၅ တို့တွင် ပြထားသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ သုတေသန အသင်းဂျာနယ်၊ အတွဲ ၂၆၊ စာမျက်နှာ ၁၃၇-၈ တို့တွင်လည်း အချို့တဝက်ကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာ ပြန်ဆိုပုံနှိပ်ထားသည်။ ၎င်းတို့ အရအဆိုလျှင် မိဖုရားဖွားစောသည် ဇာတိအားဖြင့် တောင်သူကြီး သမီးမဟုတ်။ ပုဂံနန်းရိုး မင်းသမီးတစ်ပါး ဖြစ်သည်ကို သိရသည်။

ဖွားစော၏ အဖိုးမှာ ကျစွာမင်းကြီး(ကစွာမင်ကြီ၊ မြန်မာ ၅၉၇-၆၁၁) ဖြစ်သည်။ မင်းကြီးသည် ဖွားစောကို အလွန် ချစ်မြတ်နိုး၍ သမီးဟုခေါ်လေ့ရှိသည်။ အဖွားမှာ မင်းကြီး၏ မိဖုရားတပါးဖြစ်ရာ၏ဟု မှတ်ယူဘွယ်ရှိသော စောမင်းလှ (စဝ်မင်လှ)ဖြစ်သည်။ စောမင်းလှသည်လည်း ဖွာစောကို အလွန် ချစ်မြတ်နိုးသည်။

အမိမှာ ကျစွာမင်းကြီး၏ သမီးတော် တစ်ပါးဖြစ်၍ ဟန်လင်းသည်၏သား(မြေး) အမတ်သရေ (သရိယ်)နှင့် လက်ထပ်သည်။ အမတ်သရေသည် ကျစွာမင်းနှင့် ဥစ္စနာမင်းတို့၏ လက်ထက်တွင်၎င်း၊ တရုတ်ပြေးမင်းလက်ထက် စောစောပိုင်းတွင်၎င်း ထင်ရှားသည်။

သက္ကရာဇ် ၅၉၉ ခုနှစ်တွင် စောလှဝန်းဘုရားနှင့် ကျောင်းတို့ကို ဦးစွာ တည်သည်။ ဖွားစော၏ ညီမတစ်ယောက်ကား တြိလောကစနြ္ဒဟူ၍၎င်း၊ သုံးလူ့လ (သုံလူလ)ဟူ၍၎င်း တွင်၍ ဥစ္စာနာမင်း (မြန်မာ ၆၁၁-၇)၏ တောင်ဖြစ်သည် မိဖုရားကြီး ဖြစ်သည်။

(ကြာ သော် သုံလူလကို သမ္ဘူလဟု မှတ်မှားကြသည်။) တလမြို့ (တံတွေးမြို့)တွင် ဥစ္စနာမင်းတို့ လုပ်ကြံခံရပြီးနောက်၌ တရုတ်ပြေးမင်းဟု တွင်အံ့သော ပန်းပွတ်သည်မနှင့်ရသော သားတော်သည် ပုဂံထီးနန်းကို ဆက်ခံသည်။ ထိုမင်းသည် ငယ်ရွယ်သေးသည်ဖြစ်၍ မင်းအဖြစ်၌ တည်တံ့ခိုင်မြဲရန်အလို့ငှာ ဖွားစော၏အစ်မ ရတနာပုံကို နန်းတင်သည်။

အလွန်လည်း ချစ်မြတ်နိုးသည်။ နန်းတင်၍ ခုနစ်နှစ်အကြာ သက္ကရာဇ် ၆၂၄-ခုတွင် ရတနပုံ အနိစ္စရောက်လျှင် မင်ကြီးသည် မိဖုရားကိုရည်၍ မင်းနံသူအရပ်တွင် ကျောင်းနှင့်ကူတို့ကို တည်သည်။ ကူမှာ ယခုအခါ ငလူးဂူဟုတွင်သည်။ ရတနာပုံမရှိမှ ညီမတော် ဖွားစောကို နန်းတင်သည်ဟု ယူမှတ်ဖွယ်ရှိသည်။ ဖွားစောတွင် သားသမီးမရှိဟု ရာဇဝင်တို့ဆိုသည်ကား မမှန်။

တရုတ်ပြေးမင်းနှင့် သားတော်နှစ်ပါး ရသည်။ ယင်းတို့ကား ကျောက်စာတို့တွင် ‘ချစ်စွာသော ငါ့သားလှ’ဟု ဆိုသော မင်းသား ရာဇသူ တစ်ပါး၊ ညီမင်းသားကျစွာတစ်ပါးတို့တည်း။ သက္ကရာဇ် ၆၂၆-ခုနှစ်တွင် ဖွားစောသည် ခမည်းတော်၏ ကျောင်း၌ ဦးစွာသော အလှူကို ပြုတော်မူသည်။

၆၄၆ ခု (ခရစ် ၁၂၈၄)နှစ် ဆောင်းရာသီတွင် တရုတ်စစ် ရောက်၍ မင်းကြီး အကြေသို့စုန်သော် ဖွားစောလည်းပါ၍ ပြည်မြို့ အနောက်ဘက် လှည်းကျမုဆိုးရွာ(လှည်ကမုဆိုဝ်ရွာ)သို့ ရောက်ဝင် စခန်းချခဲ့ပု၌ရသုည်၊ ၆၄၈၊ ၆၄၉ ခုနှစ်ဆီတွင် တရုတ်မင်း ခုဗိလဲခနနှင့် စစ်ပြေငြိမ်း၍ ပုဂံသို့ ဆန်တက်ရာတွင် ပြည်မြို့၌ ပြည်သူကြီးလုပ်ကြံ၍ မင်းကြီး အနိစ္စရောက်သည်။

တစ်ဖန် ပြည်သူကြီးကို မင်းကြီး၏သားတော်တစ်ပါးဖြစ်သော တလသူကြီးက လုပ်ကြံဖျောက်ဖျက်လိုက်ပုံရသည်။ ထိုနောက် တလသူကြီးသည် တရုတ်တို့ထံတွင် အညံ့ခံ၍ ၆၅၁-ခုနှစ် နွယ်တာလတွင် ပုဂံပြည်၌ ရွှေနန်းရှင် (ရှုယ်နန်သျှင်) ဟူသော အမည်ဖြင့် အဘိသိက်ခံယူသည်။ သို့ပင်ဖြစ်လင့်ကစား ရွှေနန်းရှင်ည် ကျောက်ဆည်ကို မင်းပြုသော ရှမ်းညီနောင် အမတ်သုံးပါးတို့၏ မျက်နှာကိုကြည့်၍သာလျှင် မင်းပြုရရှာ သည်။

ထိုအခါ ဖွားစောသည် နှစ်ဦးနှစ်ဖက်လုံးနှင့် သင့်မြတ် အောင် ကြံဆောင် နေထိုင်သည်။ ရွှေနန်းရှင်၏ မိဖုရားအဖြစ် ကိုလည်း ခံယူသည်။ ၆၅၂ ခုနှစ်တွင် ဖွားစောသည် သားတော် များနှင့်အတူ ပုဂံပြည်သို့ ပြန်ရောက်နေပြီဖြစ်၍ စောလှဝန်း ကျောင်းကို မြတ်ကြီးအစလဗုဒ္ဓိအား တင်လှူသည်။

၆၅၃ ခုနှစ် တန်ခူးလပြည့်နေ့တွင် သားတော်ရာဇသူ အနိစ္စရောက်ရာ ဖွားစောသည် နှလုံးထိတ်လန့်ရကား သားတော်၏ ကောင်းမှု စေတီ မပြီးသေးသည်ကို အပြီးတိုင် တည်တော်မူ ပြီးလျှင် ခမ်းလည်းခမ်းနား ကျေးလည်းကျေကွဲဘွယ် ကောင်းသော ဆုတောင်းကြီးကို တောင်းဆိုရေးထိုးခဲ့သည်။ ထိုဆုတောင်ကြီး ကား ပုဂံခေတ်၏ နောက်ဆုံးပိတ် မရဏတေးသံကြီးပင် ဖြစ်သည်ဟု ဆိုထိုက်တော့သည်။ ထိုဆုတောင်းကြီးမှ ကောက်နုတ်ချက်အနည်းငယ်ကို ယခုခေတ် အရေးမျိုးဖြင့် လဲလှယ်၍ အောက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

သက္ကရာဇ် ၆၅၃ ခု နယုန်လဆန်း ၁၁ ရက် ၅ နေ့ အစောရာဇသူ စေတီတည်သော ရာဇသူမိ နှလုံးထိတ်လန့်ရကား ငါ၏ မိဖဘိုးဘေးတို့လည်း အမွေဥစ္စာတို့ကို စွန့်ခဲ့၍ သွားခဲ့ ကုန်၏။

ချစ်စွာသော ငါ့သားလှလည်း အမွေဥစ္စာနှင့် တကွ ငါမိရင်းကို စွန့်ခဲ့ပြီးကား ငါလည်း သူမယူနိုင်၍ ထားခဲ့သော အမွေဥစ္စာတို့ကို၎င်း မပါတတ်သောအကြောင်းကို သိရကား ငါ့မိ ငါ့ဘ ငါ့သား အမျိုးခပ်သိမ်းကို နိဗ္ဗာန်၏ ပစ္စည်းအထောက်အပင့် ဖြစ်စိမ့်သောငှာ လှူတုံသောမြေ— သက္ကရာဇ် ၆၅၃ ခု နယုန်လဆန်း ၁ဝရက် ၄ နေ့ ကွန်းပြောက်ကြီး ထွက်တော်မူသော် အတို့ကျွန့်ဖလည်း မရှိ။ အတို့ကျွန်မိလည်း မရှိ။

အတို့ကျွန်သားလည်း မရှိ။ အတို့ကျွန် ဖကျွန် အတို့ကျွန် မိကျွန်၊ အတို့ကျွန် ကျွန်၊ ခပ်သိမ်းသော ကျွန်ကား အတို့ကျွန်မိကျောင်း၊ အတို့ကျွန် ဖကျွန်ကျောင်း၊ အတို့ကျွန်သားစေတီ၊ ဤသုံးပါးကို အတို့ကျွန် လှူရကား လှူတော်မူပါစေချင်ဟု ဆိုသတည်း။

ဤသို့ ငါလှူသော အကျိုးကား ငါ့အဖိုး ကျစွာမင်းကြီး၊ ငါ့ဖွား စောင်မင်းလှ၊ ငါ့မိမင်း၊ ငါ့ဖ၊ ငါ့ချစ်သား နှစ်ယောက် အဘဖြစ်သော အတို့သခင်မင်းကြီး၊ ငါ့သခင်သား တရားမင်း ကြီး၊ ငါ့ဦးရီးတော် သိက‡သူ၊ ငါ့မိထွေး အမိဖုရား သုံးလူ့လ၊ ငါ့အစ်မ အမိဖုရား၊ ရတနာပုံ၊ ငါ့မောင်သုံးယောက်၊ ငါ့ညီမ ၂ ယောက် လွန်လေသော အမျိုးခပ်သိမ်း၊ ယခုသော အမျိုးချပ် သိမ်း၊ မောင်းမမိသင်ခပ်သိမ်း၊ အထက်ကား ဘဝဂ်တိုင်အောင်၊ အောက်ကား အဝီစိတိုင်အောင်၊ လေးမျက်နှာ အနန္တစကြဝဠာ ခပ်သိမ်း ရပါစေ၏။—

ငါလည်း ဤကောင်းမှုအကျိုးဖြင့် ဤမှသေခဲ့လျှင် စွယ် တော်ကိုလျှင် မကွေမကင်း ညနံနက်လျှင် ရှိခိုးရသော နတ်သား ဖြစ်လို၏။ငါလိုသောဆု မရောက်သောကြားကား ဘုရားလောင်း တကာ ဖြည့်ရာသော ဒသပါရမီကို ဖြည့်ရလိုသတည်း။

သက္ကရာဇ် ၆၅၉ ခုနှင့် ၆၆၁ ခုအတွင်းတွင် ရှမ်းညီနောင် တို့သည် တရုတ်တို့ထံတွင် အညံ့ခံသော ရွှေနန်းရှင်ကို အရိုသေ တန်ကာ နန်းချ၍ ဖျောက်ဖျက်ခဲ့သည်။ ထိုနောက် ရွှေနန်းရှင်၏သား စောနစ်(စဝ်နစ်)ကို ပုဂံရွှေနန်းတွင် တင်ကြ ပြန်၍ မိမိတို့မူကား ကျောက်ဆည်တွင် မင်းထီးမူကြသည်။

ပုဂံထီးမွေနန်းမွေပို ပိုမို ခံယူခွင့်ရှိသော ဖွားစော၏သား ကျစွာ မင်းကိုမူ ရှမ်းညီနောင်တို့သည် ကျောက်ဆည်တွင် ထိန်းသိမ်း ထားပုံရသည်။ နောင်သောအခါ ထိုမင်းသားကို မြင့်စိုင်းမြို့ အနီးရှိ ပုထိုးနီရွာကို စားရသော ပုထိုးနီမင်း (ပုထိုဝ်နီမင်)နှင့် လက်ထပ်ပေးစားလိုက်သည်။

ဖွားစောမှာ မောင်သုံးယောက်နှင့် ညီမနှစ်ယောက်ရှိသည်။ ဖွားစော မည်သည့် သက္ကရာဇ်တွင် အနိစ္စရောက်သည်ကို အတိ အကျ မသိရသော်လည်း ရွှေနန်းရှင်အလျင် အနိစ္စရောက်သည် မှာကား ထင်ရှားသည်။ ဖွားစောမရှိလျှင် ညီမတော်သည်
တတိယဖွားစောအဖြစ်ဖြင့် မိဖုရားအရာကိုရ၍ နောင်သောအခါ စောနစ်၏ မိဖုရားကြီးလည်း ဖြစ်လာသည်။

ဤတတိယ ဖွားစောသည် သားတော်သမီးတော်တို့နှင့် အတူ ပုဂံ အရှေ့ တောင်ဘက် သုံးမိုင်ကွာတွင် တည်ရှိသောရွာကြီး၌ ဆက်လက် နေထိုင်ကာ ရွာကို ဖွားစောရွာဟု တွင်စေခဲ့သည်။ ကူဘုရား၊ စေတီ၊ ကုလားကျောင်း များစွာတို့ကိုလည်း တည်ဆောက် လှူတန်းခဲ့သည်။ ယင်းတို့သည်ကား ပုဂံခေတ်၏ နောက်ဆုံး ပိတ် ဗိသုကာလက်ရာကောင်းများပေတည်း။

Credit

လေးစားစွာဖြင့်ပြန်လည်မျှဝေပါသည်